Jesienna chandra – czym jest ten stan i jak sobie z nim poradzić?
Gdy przybywa jesień, wiele z nas zaczyna odczuwać duże znużenie, brak energii i motywacji. Ciemniejsze dni, chłodniejsza aura i krótszy czas nasłonecznienia wyraźnie wpływają na nasze samopoczucie. Mamy gorszy nastrój nie tryskamy pozytywna energią i niesamowita witalnościa. Niektóre z dotyka tzw. jesienna chandra.
Ten stan może być przejściowy, ale warto pamiętać, że może być początkiem depresji sezonowej (SAD, ang. Seasonal Affective Disorder), bardziej złożonego stanu emocjonalnego, o którym napiszę w kolejnym tekście.
Jesienna chandra – co to właściwie jest?
Jesienna chandra to przejściowy stan emocjonalnego przygnębienia i zmniejszonej motywacji, który pojawia się w okresie jesiennym. Szczególnie na przełomie października i listopada. Charakteryzuje się uczuciem zniechęcenia, znużeniem i lekko obniżonym nastrojem. A wynika to z dostosowywania się organizmu do zmieniających się warunków środowiskowych. To w sumie bardzo naturalna reakcja. W końcu mamy ograniczony dostęp do światła słonecznego oraz zmianę rytmu dnia. Krótszy dzień, mniej słońca i zimniejsze powietrze mogą wpłynąć na poziom naszych neuroprzekaźników, przede wszystkich takich jak serotonina i melatonina, które w dużej mierze są odpowiedzialne za nasze samopoczucie.
Jaka jest różnica między chandrą a depresją sezonową?
Wiele osób myli stan jesiennej chandry z chorobą, jaką jest depresja. Jesienna chandra jest przejściowa i łagodna. To stan sezonowy, który dość szybko mija. nie choroba. Mając jesienną chandrę, mimo zmęczenia, braku motywacji czy zwiększonej ilości smutku w naszym życiu, można zazwyczaj normalnie funkcjonować. Depresja sezonowa (SAD) to jednak już poważniejsze zaburzenie nastroju, które wymaga profesjonalnej diagnozy i eksperckiego wsparcia. Objawia się ona nie tylko spadkiem energii i nastroju, ale również silnymi objawami, takimi jak głęboka apatia, bezradność, anhedonia, problemy ze snem (często wzmożona senność) oraz przybieranie na wadze. Osoby cierpiące na SAD mogą doświadczać objawów przez kilka miesięcy w roku, najczęściej w okresie jesienno-zimowym, i potrzebować profesjonalnego leczenia, które może obejmować psychoterapię lub leczenie światłem. Pamiętajmy, depresja to choroba, nie lekkie przeziębienie czy katarek, które po zaaplikowaniu odpowiednich leków szybko minie.
Dlaczego chandra pojawia się jesienią?
Za jesienną chandrę odpowiada przede wszystkim brak światła słonecznego. Zmniejszona ekspozycja na światło wpływa na obniżenie poziomu serotoniny (tzw. hormonu szczęścia) i podwyższenie melatoniny, hormonu odpowiedzialnego za sen. Ta zmiana hormonalna sprawia, że czujemy się ospałe, mamy duże trudności z porannym wstawaniem, a nasz organizm tęskni za słońcem, którego tak bardzo brakuje nam jesienią i zimą. Często też nasza aktywność fizyczna jest mniejsza, przez co mamy mniej energii i jakiejkolwiek motywacji.
Innym czynnikiem jest zmiana codziennego rytmu życia. Jesień wiąże się z powrotem do pracy po często regenerujących wakacjach, rozpoczęciem roku szkolnego, który zazwyczaj generuje dużo napięcia. Nasze życie zaczyna przyśpieszać, przybywa nowych zadań i obowiązków, co często generuje dodatkowy stres i poczucie wyczerpania.
Jak się objawia jesienna chandra?
Jesienna chandra różni się intensywnością i przebiegiem u różnych osób, ale charakterystyczne objawy to:
- duże zmęczenie i brak energii
- zmniejszona motywacja i mobilizacja do działania
- często pojawiające się uczucie przygnębienia i smutku
- trudności ze snem, np. trudności z porannym wstawaniem, wybudzanie się w nocy
- zwiększona ochota na węglowodany i cukry proste
- unikanie aktywności towarzyskich i mniejsza otwartość na kontakty społeczne
Jeśli objawy są nasilone i trwają przez dłuższy czas, warto rozważyć konsultację ze specjalistką lub specjalistą, gdyż mogą być to symptomy np. depresji sezonowej. Nie czekajmy za długo, specjalistyczna pomoc może nam uratować życie!
Jak radzić sobie z jesienną chandrą?
Eksponuj się na światło dzienne
Nawet jeśli dni są krótsze, staraj się wychodzić na zewnątrz i korzystać z naturalnego światła, kiedy to możliwe. Warto wstać nieco wcześniej i złapać poranne promienie słońca.
Zadbaj o aktywność fizyczną
Jakakolwiek aktywność fizyczna i regularne ćwiczenia czy pomagają zwiększyć poziom endorfin i poprawić nastrój. Spacer, joga, rower czy nawet szybki marsz bardzo pomagają w naturalnym podniesieniu energii. Sport to zawsze błogosławieństwo, chyba, że są przeciwwskazania lekarskie.
Zadbaj o zbilansowaną dietę
Jesienią łatwo sięgnąć po słodkie, bardzo tuczące przekąski, ale warto postawić na zbilansowane i zro.wnoważone posiłki, które dostarczą organizmowi potrzebnych witamin i minerałów. Szczególnie pomocne mogą być produkty bogate w witaminę D, która pomaga uzupełnić jej niedobór wynikający z mniejszej ilości słońca.
Pamiętaj o higienie snu
Zadbaj o odpowiednią ilość snu. Ustal stałe godziny kładzenia się spać i wstawania, aby utrzymać stabilny rytm dnia. Kładź się spać przed północą, przesypiaj około 7-8 godzin.
Znajdź czas na relaks i przyjemności
Aplikuj sobie to, co sprawia ci radość i daje przyjemność. Dobra książka, ciepły koc, pyszna herbata, ulubiona muzyka- jesień to doskonały czas na hygge i praktykowanie self-care.
Kiedy i gdzie warto poszukać pomocy?
Jeśli zauważasz, że objawy utrzymują się przez dłuższy czas (około 2 tygodni), pogłębiają się lub utrudniają codzienne funkcjonowanie i wpływa na jakość Twojego życia, nie bój się zwrócić po pomoc. Rozmowa ze specjalistką lub specjalistą pomoże Ci znaleźć odpowiednie metody radzenia sobie z trudnymi emocjami i jesiennym spadkiem nastroju. Czasem warto również rozważyć wizytę u lekarza pierwszego kontaktu, który po zrobieniu odpowiednich badań może zalecić terapię światłem albo suplementację witaminą D.
Kilka słów na zakończenie
Jesienna chandra jest zjawiskiem, które dotyka wiele z nas i może być odpowiedzią organizmu na sezonowe zmiany. Choć może powodować dyskomfort i pogorszenie jakości naszego funkcjonowania, jest przejściowa. Najważniejszym jest zrozumienie jej mechanizmów i wdrożenie odpowiednich działań może nam znacząco pomóc.
Pamiętaj, że nie jesteś sama. Dbanie o siebie, szczególnie w tym okresie jesienno- zimowym, to nie luksus, a konieczność i priorytet. I pamiętaj prosze, jeśli zaś zmagasz się z długotrwałym smutkiem, nie wahaj się szukać wsparcia. To najlepsze co możesz dla siebie i innych zrobić!
